Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatının  Genel Özellikleri

16. yüzyılda Batı'da başlayan Rönasans ve Reform hareketleri yavaş yavaş kendisini Osmanlıda da kendini hissettirmey başladı. Batı skolastik düşünceyi terk ederek akla ve bilme yöneldi. Avrupa'da Coğrafi Keşifler ile başlayan sömürgecilik anlayışı yaygınlaştı. 18. yüzyılda İngiltere'de Sanayi İnkılabı gerçekleşti ve Avrupaya yayıldı. Böylece Avrupa devlet hem zenginleşti hem de güçlendi.

Osmanlı 17. yüzyıla kadar dünyada en günçlü devletlerden biriydi. Sosyal düzen ve merkezi otorite çok sağlamdı. halk uyum içinde yaşıyordu. 17. yüzyılın ortalarına doğru gelince ortam bozulmaya başladı. Avrupa zenginleşip güçlenirken Osmanlı malesef kendini yenileyip çağın gereklerine ayak uyduramadı. Orduda ve halkta bozulmalar yaşanmaya başladı. 

1789 yılında Fransız İhtilali ile gelişen Milliyet anlayışı Osmanlı gibi çok uluslu ülkeleri de derinden sarstı. Osmanlı hakimiyetinde yaşayan farklı uluslar Avrupa'nın da desteğini alarak ayaklanmalar çıkarmaya başladı. Osmanlı bu ayaklanmaları bastırmda sıkıntı yaşadı. Girdiği savaşlarda da toprak kaybetmeye başladı. Osmanlı Devleti Karlofça Anlaşması (1699) ile ilk defa büyük çapta toprak kaybetti. Bu durum devlet adamlarını düşünmeye sevk etti. Batıdaki gelişmelerin takip edilmesi gerekliliği ortaya çıktı. 

Osmanlı ilk olarak orduda yenileşme hareketlerini başlattı. Ülkede yenilikler yapma isteyen Damat İbrahim Paşa Avrupalılar tarafından öldürüldü. Ülkede birçok karışılıklar yaşanmaya başladı. Daha sonra II. Mahmut çok kararlı bir şekilde yeniliklere girişti.Yeniçeri ocağı kaldırıldı. Avrupa tarzı ordu kuruldu. Fransızca eğitim veren okullar açıldı. Avrupa'ya askeri öğrenciler gönderdi. 

Osmanlı topraklarındaki Hristiyanlara Fransa, İngiltere ve Rusya gibi güçlü devletler sahip çıkmaya başladı. Onların haklarını garanti altına almaya çalıştılar. 3 Kasım 1839 yılında "Gülhane Hatt-ı Humayunu" adı verilen Tanzimat Fermanı ilan edildi. 

Bu fermana göre

1- Hiçbir kişi yargılanmadan cezalandırılmayacak, mahkemeler açık olacak ve herkes yasalar önünde eşit olacaktır.

 2- Tüm halkın can, mal ve namus güvenliği sağlanacaktır.

 3- Vergiler, herkesin gücüne göre alınacak, devlet tarafından belli yöntemlerle toplanacaktır.

 4- Askerlik ocak şeklinden vatandaşlık haline getirilecek ve belli esaslara bağlanacaktır.

 5- Müsadere usulü kalkacak, mülkiyet hakları tanınacaktır. Herkes malı ve mülkünün sahibi olacak, dilerse alıp-satabilecek ve evladına miras bırakabilecektir.

 6- Rüşvet kesinlikle önlenecektir.

 7- Vezirlerden ve ulemadan her kim olursa olsun şeri kanunlara aykırı hareketi sabit olan hiç kimse cezasız bırakılmayacaktır. Ayrıca bir ceza kanunu çıkarılacaktır.

 Tanzimat Fermanının Özellikleri Nelerdir?

 - Tüm Osmanlı halkına yöneliktir.

 - Tanzimat fermanının özelliklerinin en önemlilerinden biri de yasa gücünün her gücün üstünde kabul edilmiş olmasıdır.

 - Osmanlı Devleti'nde, ilk kez batılı anlamda hukuk kuralları uygulanmaya başlanmıştır.

 - Yönetim, hukuk, eğitim, askeri ve mali alanda yenilikler getirmiştir.

 - Osmanlı Devleti'nde anayasacılık fikrinin gelişmesini sağlamıştır.

 - Tanzimat fermanının özelliklerinden biri de padişahın sınırsız olan yetkilerinin üzerinde bir gücü kabul etmesidir.

 - Tanzimat fermanının en etkili özellikleri arasında müsadere sisteminin kaldırılması yer alır. Bu ferman ile müsadere sistemi kaldırılarak özel mülkiyet sistemine geçilmiştir.

Osmanlı'nın son zamanlardaki bu sosyal, siyasi, kültürel ve askeri değişimler edebiyata da yansımaya ve farklı sanat anlayışı belirmeye başladı. Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatı 1860 yılında Tercüman-ı Ahval Gazetesinde yayımlanmasıyla başladı. Bu döneme Tanzimat edebiyatı adı verildi. 

Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatı değişik dönemlerde değişik sanat anlayışlarını beraberinde getirmiştir. 

Bu dönem edebiyatı

a. Tanzimat Edebiyatı (1860 – 1895)
b. Serveti Fünûn Edebiyatı (Edebiyatı Cedide) (1895 – 1901)
c. Fecri Âti Edebiyatı (1909 – 1911)
d. Millî Edebiyat (1911 – 1923)
e. Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı (1923 – … )

olarak dönemlere ayrılmaktadır.

* Batıda gelişen farklı sanat anlayışlarından etkilenilmiştir. 

* Edebiyatımıza yeni türler girdi. (Roman, Hikaye, Makale, Deneme, Tiyatro...)

* Divan edebiyatıyla yaygınlaşan süslü dil yerini sade dil anlayışına bıraktı. 

* Çoğunlukla toplumsal temalara yönelme başladı.

* Gazetecilik gelişti. 

* Değişik edebi topluluklar oluştu.

* Ölçü şiirlerle beraber serbest şiir tarzı da kullanılmaya başlandı.