Türk Edebiyatının Dönemleri ve Dönemlere Ayrılmasındaki Ölçütler

Tarih boyunca edebiyat, ortaya konan maddi ve manevi değerleri nesilden nesle aktarılmasında önemli bir görev üstlenmiştir. Tarihin bilinen ilk devirlerinden bugünedeğin taşınan değerlerin tümü sözlü ve yazılı eserler vasıtasıyla olmuş ve toplumların geçmişleriyle güçlü bağ kurmalarını sağlamıştır. 

Uzun bir tarihi serüveni olan Türk toplumu sosyal, kültürel ve dini birçok alanda değişiklik ve yeniliklerle bugüne değin gelmiştir. Toplumlardaki bu değişmeler edebiyatın da her alanında kendini güçlü bir şekilde hissettirmiştir. Edebiyattaki bu değişiklikler de yeni sanat anlayışlarının ve ürünlerinin ortaya çıkmasını sağlamıştır.

Edebiyatımızdaki farklı dönemlerin ortaya çıkmasına neden olan olayları şöyle sıralayabiliriz. 

1. Din anlayışındaki değişiklikler

2. Dil alanındaki farklılıklar

3. Sanat anlayışındaki farklılıklar

4. Sosyal ve siyasi alandaki gelişmeler

Edebiyat tarihi araştırmalarında hem konunun daha iyi anlaşılması, hem de araştırmacılar için kolaylık sağlaması bakımından edebiyatımız bazı dönemlere ayrılmıştır. Bu dönemlere ayırma işinde de bazı ölçütlerden yararlanılmıştır.

I. İslamiyet’ten Önceki Türk Edebiyatı

Sözlü Edebiyat (Sav, Sagu, Koşug, Destan)

Yazılı Edebiyat (Orhun Abideleri, Uygur Yazıtları)

II. İslami Dönem Türk Edebiyatı

İslami İlk Eserleri 

a. Kutatgu Bilig - Yusuf Has Hacip.
b. Atabetü'l Hakayık - Edip Ahmet Yükneki.
c. Divan-ı Lügat'it Türk - Kaşgarlı Mahmut.
d. Divan-ı Himet - Ahmet Yesevi.
e. Dede Kotkut Hikayeleri

Divan Edebiyatı
a. Gazel
b. Kaside
c. Mesnevi
d. Rubai
e. Tuyuğ
f. Murabba
g. Terkib-i Bent
h. Terci-i Bent ... vb.

Halk Edebiyatı
a. Koşma
b. Semai
c. Varsağı
d. Destan
e. Ağıt
f. Halk Hikayeleri ... vb.
 

III. Batı Etkisindeki Türk Edebiyatı

Tanzimat Dönemi Edebiyatı
Servet-i Fünun Dönemi Edebiyatı
Fecr-i Ati Dönemi Edebiyatı
Milli Edebiyat
Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı